Janno Heinen is beleidsadviseur bij de gemeente Dordrecht. Zijn tijd en energie stopt hij onder andere in de ontwikkeling van de circulaire economie. Denk aan circulair beleid, inkoop en aanbestedingen, het stimuleren van circulariteit bij bedrijven en de organisatie van deze transitie. We spreken hem over de handreiking Circulair Inkopen Groendiensten en hoe het circulair inkopen hem afgaat.
Hoe verloopt het inkoopbeleid in Dordrecht?
“De gemeente Dordrecht is onderdeel van de regio Drechtsteden. Deze regio bestaat uit 7 gemeenten met ongeveer 300.000 inwoners. Voor een groot deel van de inkopen is Dordrecht de ‘servicegemeente’ voor de gehele regio. Wij hebben dan ook een regionaal inkoopbeleid, die we vertalen naar lokaal niveau waarbij ik focus op duurzaamheid.”
Kun je een voorbeeld noemen van hoe jullie circulair meenemen tijdens het inkopen?
“Anderhalf jaar geleden hebben wij de catering binnen de gemeente met een circulaire bril aanbesteed. Hier hebben we extra aandacht gegeven aan verpakkingsmateriaal. Geen wegwerpplastic meer. Daarnaast zijn er meer plantaardige producten en biologisch en seizoensgebonden voedsel. Een ander mooi voorbeeld is ons stadskantoor. We zijn een nieuw kantoor aan het realiseren. Het gehele proces toetsen we op circulariteit. Denk aan losmaakbaarheid van elementen in het gebouw, het soort materiaal en wat voor impact deze materialen hebben op het milieu. Zo zijn er voor het nieuwe kantoor bestaande panden gesloopt. Hier hebben we rekening gehouden met hoe we dit zo duurzaam en circulair mogelijk konden uitvoeren. De parkeergarage is bijvoorbeeld helemaal uit elkaar gehaald en op een andere locatie weer in elkaar gezet.”
Maken jullie gebruik van de handreiking Circulair Inkopen Groendiensten?
“We hebben deelgenomen aan de Community of Practice van de provincie Zuid-Holland om te kijken hoe we onze opdrachten effectiever circulair in de markt kunnen zetten. De voorbeelden van andere gemeenten, waterschappen en marktpartijen hebben hierbij geholpen. De uitgangspunten van de handreiking nemen we mee in nieuwe aanbestedingen.”
Circulair inkopen is een relatief nieuw proces. Waar lopen jullie tegenaan?
“Omdat het inderdaad nieuw is ontbreekt er soms nog een stukje kennis en ervaring. De mogelijkheden om bij te dragen aan een circulaire economie zijn niet voor de hand liggend. Hierdoor worden er soms minder circulaire keuzes gemaakt. Daar zijn we de afgelopen jaren tegenaan gelopen. Het is daarom mijn taak dat circulariteit een prominentere rol krijgt in het inkoopproces. Daarnaast zijn we samen met Copper8 een circulaire training gestart voor een diverse groep collega’s, om zo het kennisniveau van circulair inkopen intern te vergroten. Tot slot zijn er nog fabels dat circulaire keuzes altijd duurder zijn en meer tijd kosten, terwijl een goede inzet juist kan bijdragen aan een integrale aanpak en soms zelfs goedkoper kan zijn, bijvoorbeeld bij hergebruik van materialen.”
Wat gaat juist wel goed?
“Er is inmiddels een groeiend draagvlak voor een circulair inkoopbeleid binnen Dordrecht. Alle neuzen komen dezelfde kant op te staan. Dan verzet je makkelijker werk. Kijk bijvoorbeeld naar de circulaire aanbesteding van de catering. Er moeten gewoon mensen bijzitten die het onderwerp circulair belangrijk vinden. Dan komt zo’n project wel goed. En wanneer er echte externe expertise nodig is, huur je die in. Zoals bij de bouw van het nieuwe stadskantoor.”
Hoe werken jullie samen met andere gemeenten?
“We werken samen aan grote infrastructurele projecten binnen de regio Drechtsteden, maar ook een deel van onze facilitaire inkoop wordt regionaal ingekocht. Duurzaamheid wordt hierin een steeds groter onderdeel. Begin 2024 startte ‘de circulaire regio’. Dit is een werkgroep van ambtenaren binnen de regio Zuid-Holland Zuid die zich bezighouden met circulair. Elk kwartaal komen we samen en bespreken we de circulaire agenda. Dit gaat niet uitsluitend over inkoop, maar ook over innovaties en gebiedsontwikkeling. Zo proberen we binnen de regio met én van elkaar te leren. Verder zijn we onderdeel van Cirkelstad en allerlei netwerken van Rijksniveau tot provinciaal.”
Heb je tips voor gemeenten die ook graag aan de slag willen met circulair?
“Er zijn volgens mij twee belangrijke dingen. Als eerste, onderteken het manifest zodat je jezelf committeert om met circulair inkopen aan de slag te gaan. Het zorgt ervoor dat er een actieplan geschreven moet worden. Dit dwingt je om concreet over de materie na te denken. Dit werkt als stok achter de deur om de gehele organisatie mee te krijgen. Het creëert een mandaat om stappen te zetten. Ten tweede, zoek daarbij naar enthousiaste collega’s die intrinsiek gemotiveerd zijn om circulariteit verder te brengen. Maak je stappen en resultaten vervolgens zichtbaar, om zo het balletje door de gehele organisatie te laten rollen.”
