Leonie van der Steen werkt inmiddels 12 jaar bij Squarewise, een bureau dat organisaties helpt met het versnellen van duurzame transities. Als transitiemaker biobased bouwen brengt zij de belangen van alle ketenpartijen in kaart en verenigt deze om tot een “egovrije & ecovriendelijke wereld” te komen. “Overheden, zoals de provincie, moeten toewerken naar een integrale visie, waarin circulair en biobased een belangrijke rol hebben.”
Waarom krijg jij energie van biobased bouwen?
“Ik zie de wereld als een prototype. We hebben een goede poging gedaan op het inrichten van een samenleving, maar dat kan natuurlijk altijd slimmer, beter, liefdevoller, inclusiever en mooier. Daarom vind ik biobased bouwen een fantastisch idee. Het kan helpen om naar een ander verdienmodel over te stappen en andere dingen te waarderen, zoals lokale productie, biodiversiteit en veilig werken. Het is ook fijner wonen in een biobased huis; het ademt lekkerder, je voelt je natuurlijker én het bespaart enorm veel CO2 uitstoot, omdat het juist CO2 opslaat.”
Hoe vul jij de rol van transitiemaker biobased bouwen in?
“Ik probeer synergie te vinden tussen partijen die aan de slag zijn met biobased bouwen. Alleen als we met de hele keten tegelijk een stap vooruitzetten, kunnen we deze nieuwe manier van bouwen de standaard maken. Afgelopen jaar werkten we samen met Drift aan een transitie-agenda. Daarin hebben we – met het netwerk – bedacht welke omwentelingen we moeten realiseren om de markt een schaalsprong te laten maken. Met zijn allen zetten we ons nu in voor goede grondstoffen (reststromen of nieuwe vezels), locaties waar materialen met een concurrerende prijs-kwaliteit verhouding gemaakt worden en afnemers die de voordelen van biobased waarderen. Het is mijn rol om te zien waar afhankelijkheden tussen partijen zitten en hen in staat te stellen die stap te zetten.”
Sinds vorig jaar werk je samen met de provincie Zuid-Holland om het netwerk Biobased Bouwen op te richten. Kun je vertellen hoe dat is gegaan?
“De betrokken ambtenaren uit de provincie werken met veel passie en liefde op dit onderwerp. Zij waren zelf al bezig om het netwerk meer te laten zijn, dan een groep die regelmatig bij elkaar komt. Je wilt juist dat partijen elkaar onderling opzoeken. Anders maak je met zo’n netwerk volle agenda’s, nog voller. Op 28 oktober 2021 was de kick-off met een live netwerkevent. Je voelde dat mensen blij waren elkaar te spreken (na veel online meetings). Er werden oproepen gedaan in pitches en grote vellen werden volgeschreven met vragen en ideeën. We moesten vanwege Covid daarna weer even online verder. Dan is het hard werken om iedereen betrokken te houden, maar gelukkig merkten we vanaf april (2022) dat de energie weer terug begon te komen. Ze wilden echt met elkaar aan de slag.”
Wat kenmerkt voor jou het netwerk Biobased Bouwen Zuid-Holland?
“Het is iets waar we scherp op moeten zijn, want we zijn één van meerdere netwerken die biobased bouwen een stapje verder proberen te helpen. Denk aan Cirkelstad of CB’23. We proberen de samenwerking met andere netwerken op te zoeken en willen zeker geen concurrenten van elkaar zijn. Het interessante aan dit provinciale netwerk Biobased Bouwen Zuid-Holland is dat het heel breed is. We hebben bijeenkomsten met wel 40 tot 50 partijen. Waardoor we stemmen vanuit de gehele keten horen: van toeleveranciers, opdrachtgevers, overheden en kennispartijen. Het is geen kennis- of lobbynetwerk, maar een doe-netwerk. Al kan lobbyen voor betere regels ook ‘doen’ zijn!”
Wat krijg je terug van de deelnemers uit het netwerk?
“Daar is de één de ander natuurlijk niet in. Partijen als BlueCity, Fairm en van Dillen Bouwgroep hebben heel goed ondervonden wat de meerwaarde van dit netwerk is. Er is ook een groep die er (nog) verder vanaf staat en bijvoorbeeld ook maar bij een enkele bijeenkomst aanwezig is. We zijn nu bezig met interviews met deelnemers om hen te vragen naar hun mening over het netwerk en hun suggesties. Dan merk je dat leden soms loodrecht tegenover elkaar staan. De ene wil inspirerende excursies, de ander meer landelijke lobby en derde ziet dat er ook ‘achterkamertjes’ nodig zijn om tot deals te komen. Het is soms lastig om in zo’n groot netwerk iedereen even betrokken te houden. Dan helpt het om een agenda te hebben die een gezamenlijk doel dient.”
Welke stappen hoop je dat het netwerk maakt in 2023?
“We zijn met doorbraakprojecten bezig. Het zou heel mooi zijn als er een aantal projecten hun eerste stappen realiseren, om een yes-we-can stemming te krijgen! We hebben gezegd dat we deze doorbraakprojecten in drie tot vijf jaar gaan realiseren, maar die eerste stappen zijn van belang! Zo zijn een aantal biobased producenten uit het netwerk met andere partijen aan de slag om een gezamenlijke vezelverwerkingslocatie te openen. Dat is niet makkelijk, maar kan wel een doorbraak veroorzaken. We zijn ook in gesprek met woningcorporaties. Zij kunnen goed voorspellen welke volumes nodig zullen zijn. Tenslotte wordt gewerkt aan een oplossing voor optoppen van bestaande vastgoed. Biobased materialen passen daar goed tussen en kan zo bijdragen aan oplossing van de woningnood, zonder dat we hiervoor groene ruimte hoeven vol te bouwen. De inkomsten hieruit kunnen geïnvesteerd worden in biobased isolatie van de onderliggende verdiepingen. Doordat de vraag naar biobased materialen toeneemt en er in groter volume geproduceerd kan worden, werken we gelijktijdig aan prijsverlaging. Het vraagt nog even geduld om het uiteindelijke effect te zien, maar ik hoop dat eind 2023 de eerste stappen zijn gezet in de uitvoering van deze projecten.”
