De gebouwde omgeving draagt met 38 procent bij aan de totale CO₂-uitstoot in Nederland (DGBC, 2021). Sietse Gronheid zet zich in om deze milieu impact te verminderen. Voorheen via adviesbureau Over Morgen. Hier werkte hij mee aan het Kompas Circulaire Gebiedsontwikkeling, een opleidingsprogramma voor gemeenten. Inmiddels is hij actief als beleidsmedewerker Circulair Gebouwde Omgeving bij de gemeente Amsterdam. Het is tijd voor actie, want de deadline van 2030 komt steeds dichterbij: “We zien dat kennis over circulair bouwen nog niet breed verankerd is bij gemeenten. Hierdoor ontstaat er vaak een afwachtende houding.”
Wat is het opleidingsprogramma circulaire gebiedsontwikkeling?
“In 2022 heeft adviesbureau Over Morgen samen met verschillende publieke en private partijen het Kompas Circulaire Gebiedsontwikkeling ontwikkeld, waarin de belangrijkste inzichten uit studies naar circulaire gebiedsontwikkeling zijn verzameld en gecategoriseerd. Vanuit dit kompas is, in samenwerking met ACCEZ, Cirkelstad, Arcadis en provincie Zuid-Holland, een opleidingsprogramma samengesteld om de verschillende vakdisciplines binnen gemeenten aan te moedigen om met circulariteit aan de slag te gaan. Denk hierbij aan stedenbouwers, projectleiders, beleidsadviseurs en planeconomen. En om uiteindelijk circulaire gebiedsontwikkeling te integreren in gemeentelijke beleid en projecten. Op inspirerende locaties binnen de deelnemende gemeenten gaven we in vijf trainingsdagen een masterclass over circulaire gebiedsontwikkeling. Met onderwerpen zoals prioriteren van ambities, aanbestedingen, financiële- en juridische haalbaarheid en borging.”
Waar is de behoefte voor dit traject ontstaan?
“Er heerst bij gemeenten nog verwarring over wat circulariteit in gebiedsontwikkeling betekent. In 2030 moet het traditioneel grondstoffenverbruik sterk verminderd zijn. Dat geldt uiteraard ook voor de bouw. Gemeenten zijn verantwoordelijk om dit in goede banen te leiden. Dat besef is er, alleen de handvatten ontbreken hier en daar. Dan komt zo’n opleidingsprogramma als geroepen. Het programma biedt de theoretische kennis en praktische vaardigheden voor beleidsmedewerkers, gebiedsontwikkelaars, projectleiders, planologen en stedenbouwkundigen.”
Welke partijen deden mee?
“We hebben in eerste instantie alle Zuid-Hollandse gemeenten een uitnodiging gestuurd. Drie gemeenten besloten uiteindelijk mee te doen aan het programma. Hoeksche Waard, Capelle aan den IJssel en Delft. Op basis van verschillende gesprekken is voor deze drie gemeenten een interessant gepersonaliseerd programma samengesteld.”
Wat voor feedback kregen jullie van de deelnemende gemeenten?
“Die was over het algemeen goed. We hebben de deelnemende partijen om een rapportcijfer gevraagd en ik meen dat de cursus gemiddeld met een 8 werd beoordeeld. De praktijkcasus in combinatie met de theorie werd als prettig ervaren. Met name als hulp bij het vertalen van abstracte problemen naar concrete oplossingen. Verder was men te spreken over de kwaliteit en diversiteit van de externe sprekers.”
Wat wil je andere gemeenten meegeven?
“Wanneer je als gemeente nog niet helemaal bekend bent met circulaire gebiedsontwikkeling; blader dan sowieso door het Kompas Circulaire Gebiedsontwikkeling. Het zal je niet direct tot expert maken, maar het geeft wel aan wat er globaal nodig is. Richt je vervolgens op de grote klappers waar je zelf het meest op kan sturen. Zo kun je als gemeente hoge ambities stellen in gebieden met eigen grond (grondpositie). Heb je dit als gemeente niet? Richt je dan op de openbare ruimte, een domein waar sowieso nog veel impact te winnen valt.”
