Bron
Tekst: Marieke van Buijtene
2022
Wegwerpplastic – je wilt er zo min mogelijk van, maar vermijden valt niet mee. Natuurlijk nemen we onze eigen boodschappentas mee naar de supermarkt, maar vervolgens zitten veel van de producten verpakt in plastic. Alles bij elkaar gooien we per persoon zo’n 30 kilo aan plastic afval per jaar weg, waarvan ondanks de plastic-afvalbak slechts 4% werkelijk wordt gerecycled. Waar gaat het mis en wat kunnen we eraan doen, persoonlijk en als provincie? We vroegen het Annette Kabel, senior projectmedewerker Circulair Zuid-Holland, en Marleen Jansen, procesmanager Groene Cirkels – en ontdekten dat plastic ook een droommateriaal kan zijn.
Wat is het probleem met plastic?
Annette: “Plastic is eigenlijk een geweldig materiaal. Je kan er veel van maken en het houdt voedsel bijvoorbeeld langer goed, wat verspilling scheelt. Maar we gebruiken het niet goed: het is nu erg gericht op eenmalig gebruik en weggooien.”
Marleen: “Een deel komt in het milieu terecht, waardoor vogels en vissen sterven. Ook mensen krijgen steeds meer microplastics binnen, met grote gezondheidsrisico’s.” Annette: “Wat je wilt is plastics in een kringloop houden, door ze opnieuw te gebruiken of te recyclen. Biobased plastic is een mooi alternatief voor plastic uit fossiele grondstoffen, alleen is het niet zonder meer herbruikbaar. En ‘biologisch afbreekbaar’ betekent niet dat het materiaal snel en gemakkelijk afbreekt in het milieu.”
Marleen: “Ik ben thuis nu veel bewuster van plastic en wat wel of niet recyclebaar of afbreekbaar is. Het blijft ingewikkeld. Zo lijkt dunner plastic beter, maar is dat soms minder goed te recyclen als het gecombineerd is met andere materialen, zoals karton. En bij drinkpakjes zitten nu kartonnen rietjes, maar in de drinkpakjes zelf zit een laagje plastic.” Annette: “Ik heb nu nylon zakjes voor losse producten – en seizoensproducten hebben geen plastic nodig. Niet handig vind ik de chipszakken: die mogen nu niet bij het plastic afval omdat ze een laagje metaal bevatten.” Marleen: “Een komkommer is langer houdbaar in plastic; toch koop ik liever een komkommer zonder plastic. Mijn grote ergernis zijn die oranje mandarijnennetjes, waar allemaal kleine stukjes microplastic vanaf komen. Waarom niet gewoon losse mandarijnen? Dat is ook handiger qua porties en zorgt voor minder weggooien.”
Wat doen we als provincie aan plastic afval?
Marleen: “Bij Groene Cirkels merkte ik dat veel partijen worstelen met het plasticprobleem. Onze Startup-in-Residence Noria heeft hun afvalschep getest in de Gouwe. Bij de presentatie van dat onderzoek hebben we gemeenten, waterschappen, Rijkswaterstaat en de WUR uitgenodigd, want het probleem overlapt bestuurlijk. Waar eerder iedereen vanaf zijn eigen eilandje iets probeerde te doen, is uit die eerste ontmoeting een samenwerking ontstaan. In maart 2020 was de eerste bijeenkomst gepland – dat werd uiteindelijk een digitale ‘droomsessie’. Op 28 oktober 2021 ondertekenden elf partijen de intentieverklaring voor een plasticvrije corridor. Dit jaar starten we een monitoringstraject, van de Gouwe tot de Rotterdamse haven. We willen het probleem bij de bron aanpakken.”
Annette: “Wettelijk hebben we als provincie een kleine rol, namelijk in bermbeheer. Maar we hebben onszelf de grote opgave gesteld om in 2050 100% circulair te zijn. Daarvoor kijken we breed: goed gebruik van plastic en meer recycling. We ondersteunen initiatieven zoals retoursystemen voor verpakkingen. Dat willen we groots aanpakken, zodat je je herbruikbare fles of bakje, gekocht in Rotterdam, ook in Den Haag kan inleveren. Dan zitten we aan de voorkant van het probleem, in plaats van achteraf opruimen. We willen voorkomen dat producten van opgeruimd plastic een te groot verdienmodel worden. Spullen van gerecycled ‘ocean plastic’ geven misschien een goed gevoel, maar plastic moet helemaal niet in de oceaan komen. In een circulaire economie horen herbruikbare verpakkingen. Uiteindelijk moet niets meer eenmalig gebruikt worden.”
Marleen: “Wij pakken als provincie onze rol in aanjagen en samenwerken. Dat moet, want plastic kent geen grenzen: op straat is het van de gemeente en zodra het in het water waait is plastic van het waterschap. We moeten samen verantwoordelijkheid nemen. Ook met collega’s bij Water & Groen en DBI zijn we regelmatig in gesprek.” Annette: “De bewustwording neemt toe. Steeds meer mensen zien dat circulair een belangrijke oplossing is voor het plasticprobleem. Dit is dus hét moment om het samen aan te pakken!”
