In dit verkennende onderzoek is gekeken naar de manier waarop de huidige en aankomende wet- en regelgeving in de praktijk ingezet kan worden voor het bevorderen van de circulaire economie. Deze verkenning ondersteunt dan de verdere stappen in het transitieproces. De bestaande regelgeving is doorgenomen en mogelijkheden voor relevante samenwerking tussen overheden onderling en met het bedrijfsleven is uitgewerkt. De verkenning gaat in op de mogelijkheden die omgevingsdiensten hebben binnen of aansluitend bij de wettelijke taken. Het is niet bedoeld als een volledig overzicht van alle mogelijkheden of een uitwerking van de beste mogelijkheden.
In deze verkenning zijn een aantal juridische mogelijkheden op een rij gezet, die voor de bevordering van de circulariteit gebruikt kunnen worden. Die mogelijkheden liggen bij de Wet milieubeheer, de milieueffectrapportage en de Omgevingswet. Die mogelijkheden worden nog niet optimaal gebruikt. Uit de Richtlijn Industriële Emissies komt de verplichting in de Wet milieubeheer om in de omgevingsvergunning milieu aandacht te besteden aan spaarzaam grond-stoffengebruik en aan afvalpreventie. Het voorkomen van het gebruik van grondstoffen begint aan de voorkant van een initiatief, bij de aanvraag. Iedereen moet er voor zorgen dat er geen nadelige gevolgen voor het milieu zijn of komen door handelingen met afvalstoffen. Dit is mogelijk door het reguleren van productie-processen en door dit onderwerp op te nemen in onderzoeken voor een milieu effectrapportage. Dit zijn dan ook de respectievelijke ambities van het Rijksbrede programma Circulaire Economie en van de commissie m.e.r.
Bij hergebruik van afval is het vooral van belang rekening te houden met de Europese Kader-richtlijn afvalstoffen die in Nederland is uitgewerkt in het Landelijk afvabeheerplan. De Kader-richtlijn biedt een raamwerk waarin stoffen of voorwerpen gerekend kunnen worden als afval of als grondstof (product, bijproducten, einde-afval), en hoe gewerkt moet worden aan afvalpre-ventie. Op dit moment wordt een restproduct meestal gerekend tot afval. Een belangrijke vraag is of het mogelijk is om toe te werken naar “Alle stoffen zijn grondstoffen tenzij het afval is”. Zo komt uit een case naar voren dat het mogelijk is om een reststroom ‘product’ te noemen, als dat rechtstreeks als grondstof in een ander proces gebruikt kan worden
